İnternette gezinirken her gün yüzlerce web sitesi ziyaret ediyoruz. Peki, bu web sitelerinin oluşturulmasında kullanılan temel dil olan HTML’i hiç merak ettiniz mi? Bu yazımızda HTML’in ne olduğundan, nasıl kullanıldığına, web geliştirmedeki önemine kadar tüm sorularınızı yanıtlayacağız. İster bir başlangıç yapmak isteyen, ister konuyu derinlemesine anlamak isteyen biri olun, bu rehber size HTML dünyasının kapılarını açacak.
İçindekiler Tablosu
ToggleHTML Nedir ve Açılımı Nedir?
HTML, “Hyper Text Markup Language” kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Türkçe karşılığı “Hiper Metin İşaretleme Dili” olarak çevrilebilir. HTML, web tarayıcıları tarafından yorumlanarak kullanıcılara görsel bir arayüz sunan bir işaretleme dilidir. Web sayfalarının iskeletini oluşturur ve içeriğin düzenlenmesini sağlar.
HTML’in temel amacı, web sayfalarının yapısını tanımlamaktır. Metinleri, görselleri, videoları, bağlantıları ve diğer multimedya öğelerini bir araya getirerek kullanıcıların erişebileceği bir formatta sunmamızı sağlar.
HTML Bir Programlama Dili midir?
Bu soru, özellikle web geliştirme dünyasına yeni adım atanların sıkça sorduğu bir sorudur. HTML bir programlama dili değil, bir işaretleme dilidir. Programlama dilleri (JavaScript, Python, Java gibi) mantıksal işlemler yapmak, algoritmaları çalıştırmak ve dinamik içerik oluşturmak için kullanılırken, HTML sadece içeriğin nasıl yapılandırılacağını ve görüntüleneceğini belirler.
İşaretleme dili olarak HTML, etiketler (tags) aracılığıyla içeriğin nasıl görüntüleneceğini tarayıcıya bildirir. Bu etiketler, içeriğin bir başlık mı, paragraf mı, liste mi veya bir bağlantı mı olduğunu tanımlar. Ancak koşullu ifadeler, döngüler veya hesaplamalar gibi programlama özellikleri içermez.
HTML’in Tarihi ve Gelişimi
HTML’in hikayesi, World Wide Web (WWW) ile birlikte başlar. WWW, “World Wide Web” kelimelerinin kısaltması olup, internet üzerinde bilgi paylaşımını sağlayan küresel bir ağdır. 1989 yılında Tim Berners-Lee tarafından CERN’de geliştirilen HTML, ilk olarak bilim insanları arasında bilgi paylaşımını kolaylaştırmak amacıyla tasarlanmıştı.
İlk HTML sürümü oldukça basitti ve sınırlı sayıda etiket içeriyordu. Zamanla, web’in ihtiyaçları doğrultusunda gelişerek daha karmaşık ve yetenekli bir dil haline geldi. HTML’in önemli sürümleri şunlardır:
- HTML 1.0: İlk resmi HTML sürümü, temel metin biçimlendirme özelliklerini içeriyordu.
- HTML 2.0: Formlar ve tablolar gibi özellikler eklendi.
- HTML 3.2: Stil özellikleri ve script desteği geliştirildi.
- HTML 4.01: CSS ile daha iyi entegrasyon sağlandı ve erişilebilirlik özellikleri eklendi.
- XHTML: XML kuralları ile uyumlu, daha katı bir HTML versiyonu.
- HTML5: Günümüzde yaygın olarak kullanılan, video, ses, canvas gibi medya öğeleri ve semantik etiketler içeren modern sürüm.
HTML Ne İşe Yarar?
HTML, web dünyasının temel yapı taşıdır ve birçok önemli işlevi vardır:
Web Sayfalarının Yapısını Oluşturma: HTML, web sayfalarının iskeletini oluşturarak içeriğin nasıl düzenleneceğini belirler.
İçerik Organizasyonu: Başlıklar, paragraflar, listeler ve tablolar gibi yapılar aracılığıyla içeriği düzenli bir şekilde sunmamızı sağlar.
Multimedya Entegrasyonu: Resimler, videolar, ses dosyaları gibi multimedya öğelerini web sayfalarına eklemek için kullanılır.
Hiperlink Oluşturma: Web sayfaları arasında gezinmeyi sağlayan bağlantıları (linkleri) oluşturmak için kullanılır.
Form Oluşturma: Kullanıcılardan veri toplamak için kullanılan formları oluşturmamızı sağlar.
Semantik Web Yapısı: Modern HTML (özellikle HTML5), içeriğin anlamını belirleyen semantik etiketler sunar, bu da arama motorlarının içeriği daha iyi anlamasına yardımcı olur.
HTML ile Neler Yapılabilir?
HTML kullanarak yapabilecekleriniz oldukça geniş bir yelpazeye sahiptir:
Statik Web Siteleri: Kişisel bloglar, kurumsal web siteleri, portfolyo siteleri gibi temel web projeleri.
Web Uygulamaları: HTML, CSS ve JavaScript ile birlikte kullanılarak interaktif web uygulamaları geliştirilebilir.
E-ticaret Platformları: Ürün listeleme, sepet oluşturma gibi e-ticaret sitelerinin temel yapısı.
Mobil Web Siteleri: Responsive (duyarlı) tasarım ile mobil cihazlara uyumlu web siteleri.
Dokümantasyon: Teknik dokümantasyon, kullanım kılavuzları ve rehberler oluşturma.
E-posta Şablonları: HTML tabanlı e-posta tasarımları.
Ancak unutulmamalıdır ki, gerçek anlamda etkileyici ve fonksiyonel web projeleri oluşturmak için HTML’in yanı sıra CSS ve JavaScript gibi diğer web teknolojilerini de kullanmak gerekir.
HTML ve CSS İlişkisi Nedir?
CSS (Cascading Style Sheets) yani “Basamaklı Stil Şablonları”, HTML ile oluşturulan web sayfalarının görsel sunumunu kontrol eden bir stil dilidir. CSS’in açılımındaki “Style Sheets” ifadesi, bu dilin web sayfalarının stilini düzenlemeye odaklandığını gösterir.
HTML ve CSS arasındaki ilişki, bir binanın mimarisi ile iç tasarımı arasındaki ilişkiye benzetilebilir:
HTML: Binanın yapısal elemanlarını (duvarlar, kapılar, pencereler) tanımlar. İçeriğin ne olduğunu ve nasıl yapılandırıldığını belirler.
CSS: Binanın renklerini, dokularını, mobilyalarını ve dekoratif öğelerini tanımlar. İçeriğin nasıl görüneceğini kontrol eder.
HTML ve CSS Arasındaki Temel Farklar
HTML | CSS |
---|---|
İçeriğin yapısını tanımlar | İçeriğin görünümünü tanımlar |
Başlıklar, paragraflar, listeler oluşturur | Renk, boyut, yazı tipi, konum belirler |
İşaretleme dilidir | Stil dilidir |
.html uzantılı dosyalarda saklanır | .css uzantılı dosyalarda saklanır veya HTML içinde tanımlanabilir |
Web sayfasının iskeletini oluşturur | Web sayfasının görsel tasarımını sağlar |
HTML, CSS ve JavaScript Üçlüsü
Modern web geliştirmede, HTML, CSS ve JavaScript genellikle “Front-End Üçlüsü” olarak adlandırılır ve her biri web uygulamalarının farklı bir yönünü kontrol eder:
- HTML: İçeriğin yapısını ve anlamını tanımlar (iskelet).
- CSS: İçeriğin görsel sunumunu kontrol eder (cilt ve giysiler).
- JavaScript: İçeriğe interaktiflik ve dinamizm kazandırır (beyin ve sinir sistemi).
Bu üç teknoloji birlikte çalışarak kullanıcı deneyimini zenginleştirir ve modern web uygulamalarının temelini oluşturur.
HTML’in Temel Yapısı ve Sözdizimi
HTML, etiketler (tags) ve elementler kullanılarak yazılır. Bir HTML etiketi, içeriği nasıl göstereceğini tarayıcıya bildiren bir işarettir. Etiketler genellikle açılış ve kapanış etiketleri olarak çiftler halinde kullanılır ve aralarındaki içerik, tarayıcıda belirli bir şekilde görüntülenir.
Temel HTML Yapısı
<!DOCTYPE html>
<html>
<head>
<title>Sayfa Başlığı</title>
<meta charset="UTF-8">
</head>
<body>
<h1>Merhaba Dünya!</h1>
<p>Bu bir paragraftır.</p>
</body>
</html>
Bu yapıdaki temel bileşenler şunlardır:
- <!DOCTYPE html>: Belgenin HTML5 standardında olduğunu belirtir.
- <html>: Tüm HTML belgesini kapsayan kök elementtir.
- <head>: Belge hakkında meta bilgiler, stil tanımlamaları ve script bağlantıları içerir.
- <title>: Tarayıcı sekmesinde görüntülenen başlığı tanımlar.
- <meta charset=”UTF-8″>: Belgenin karakter kodlamasını belirtir.
- <body>: Web sayfasında görüntülenen içeriği barındırır.
- <h1>: Birinci seviye başlık.
- <p>: Paragraf.
Yaygın HTML Etiketleri ve Kullanımları
HTML’de yüzlerce farklı etiket bulunmaktadır. İşte en yaygın kullanılan bazı HTML etiketleri:
Başlık Etiketleri
<h1>Birinci Seviye Başlık</h1>
<h2>İkinci Seviye Başlık</h2>
<h3>Üçüncü Seviye Başlık</h3>
<h4>Dördüncü Seviye Başlık</h4>
<h5>Beşinci Seviye Başlık</h5>
<h6>Altıncı Seviye Başlık</h6>
Metin Biçimlendirme
<p>Bu bir paragraftır.</p>
<strong>Kalın metin</strong>
<em>İtalik metin</em>
<u>Altı çizili metin</u>
<br> <!-- Satır sonu -->
<hr> <!-- Yatay çizgi -->
Listeler
<!-- Sıralı Liste -->
<ol>
<li>Birinci öğe</li>
<li>İkinci öğe</li>
<li>Üçüncü öğe</li>
</ol>
<!-- Sırasız Liste -->
<ul>
<li>Elma</li>
<li>Armut</li>
<li>Muz</li>
</ul>
Bağlantılar ve Görseller
<a href="https://www.example.com">Bağlantı Metni</a>
<img src="resim.jpg" alt="Resim açıklaması">
Tablolar
<table>
<tr>
<th>Başlık 1</th>
<th>Başlık 2</th>
</tr>
<tr>
<td>Veri 1</td>
<td>Veri 2</td>
</tr>
</table>
Formlar
<form action="/gonder" method="post">
<label for="isim">İsim:</label>
<input type="text" id="isim" name="isim">
<label for="email">E-posta:</label>
<input type="email" id="email" name="email">
<input type="submit" value="Gönder">
</form>
Semantik Etiketler (HTML5)
<header>Sayfa başlığı ve tanıtım içeriği</header>
<nav>Navigasyon bağlantıları</nav>
<main>Ana içerik</main>
<article>Makale içeriği</article>
<section>Bölüm</section>
<aside>Yan içerik</aside>
<footer>Sayfa altı bilgileri</footer>
HTML Dosyaları Nasıl Oluşturulur ve Görüntülenir?
HTML dosyası oluşturmak için herhangi bir metin editörü kullanabilirsiniz. İşte adım adım nasıl bir HTML dosyası oluşturacağınız:
HTML Dosyası Oluşturma
- Bir metin editörü açın (Notepad, TextEdit, Visual Studio Code, Sublime Text vb.)
- Yeni bir boş belge oluşturun
- HTML kodunuzu yazın (örneğin, yukarıda verdiğimiz temel HTML yapısını)
- Dosyayı
.html
uzantısıyla kaydedin (örneğin,index.html
)
HTML Dosyasını Görüntüleme
HTML dosyasını görüntülemek için aşağıdaki yöntemlerden birini kullanabilirsiniz:
Tarayıcıda Doğrudan Açma: HTML dosyasına çift tıklayarak veya sağ tıklayıp “… ile aç” seçeneğinden bir tarayıcı seçerek dosyayı doğrudan tarayıcıda açabilirsiniz.
Tarayıcıda Dosya Menüsünden Açma: Tarayıcınızı açın, Dosya > Aç (veya Ctrl+O) seçeneğini kullanarak HTML dosyasını seçin ve açın.
URL’den Açma: Dosyayı bir web sunucusuna yüklediyseniz, tarayıcınızın adres çubuğuna ilgili URL’yi yazarak erişebilirsiniz.
HTML Dosyaları ve Mobil Cihazlar
Mobil cihazlarda HTML dosyalarını açmak için çeşitli yöntemler bulunmaktadır:
Android Cihazlarda HTML Dosyası Açma
Dosya Yöneticisi Kullanarak: Cihazınızdaki bir dosya yöneticisi uygulaması ile HTML dosyasını bulun ve üzerine dokunun. Dosya, varsayılan tarayıcınızda açılacaktır.
Tarayıcı Üzerinden: Google Chrome, Samsung Internet veya diğer tarayıcıları açın, menüden “Dosyayı Aç” seçeneğini kullanarak HTML dosyasını seçin.
HTML Görüntüleyici Uygulamaları: Google Play Store’dan indirilebilen özel HTML görüntüleyici uygulamaları kullanabilirsiniz.
iPhone/iOS Cihazlarda HTML Dosyası Açma
Dosyalar Uygulaması: iOS’un Dosyalar uygulamasını kullanarak HTML dosyasını bulun ve üzerine dokunun.
Safari Üzerinden: Safari’yi açın ve indirilen dosyalara erişerek HTML dosyasını açın.
Üçüncü Parti Uygulamalar: App Store’dan HTML görüntüleyici uygulamaları indirebilirsiniz.
HTML Öğrenmek: Kaynaklar ve Tavsiyeler
HTML öğrenmek, web geliştirme yolculuğunun ilk adımıdır ve nispeten kolay bir başlangıçtır. İşte HTML öğrenmek için bazı kaynaklar ve tavsiyeler:
Online Kaynaklar
- W3Schools: Kapsamlı HTML dersleri ve interaktif örnekler sunar.
- MDN Web Docs: Mozilla tarafından sağlanan detaylı ve güncel HTML dokümantasyonu.
- Codecademy: Uygulamalı HTML öğrenimi için interaktif dersler.
- freeCodeCamp: Ücretsiz, kapsamlı web geliştirme eğitimi.
HTML Öğrenme Tavsiyeleri
- Pratik Yapın: Teorik bilginin yanı sıra, öğrendiklerinizi hemen uygulamaya geçirin.
- Basit Projelerle Başlayın: Kişisel bir web sayfası veya basit bir blog gibi küçük projelerle başlayın.
- İnceleme Yapın: Beğendiğiniz web sitelerinin kaynak kodlarını inceleyerek nasıl yapıldıklarını öğrenin.
- CSS ve JavaScript’e Geçiş: HTML’i temel düzeyde öğrendikten sonra CSS ve JavaScript öğrenmeye başlayın.
- Topluluklar ve Forumlar: Stack Overflow, GitHub veya web geliştirme forumlarına katılarak sorularınızı sorun ve bilgi paylaşımında bulunun.
HTML Editörleri ve IDE’ler
HTML kodu yazarken kullanabileceğiniz çeşitli metin editörleri ve Entegre Geliştirme Ortamları (IDE) bulunmaktadır:
Popüler HTML Editörleri
Visual Studio Code: Microsoft tarafından geliştirilen, ücretsiz, açık kaynaklı ve oldukça popüler bir kod editörü. Zengin eklenti desteği ve entegre terminal özellikleri sunar.
Sublime Text: Hızlı ve hafif bir metin editörü. Ücretsiz olarak kullanılabilir ancak tam sürüm için lisans satın almanız gerekir.
Atom: GitHub tarafından geliştirilen ücretsiz ve açık kaynaklı bir metin editörü. Özelleştirilebilir arayüzü ve geniş eklenti desteği vardır.
Notepad++: Windows için ücretsiz, hafif bir metin editörü. Sözdizimi vurgulama ve otomatik tamamlama özellikleri sunar.
Brackets: Adobe tarafından geliştirilen, web tasarımcıları için özel olarak tasarlanmış ücretsiz bir editör. Canlı önizleme özelliği ile değişiklikleri anında görebilirsiniz.
WebStorm: JetBrains tarafından geliştirilen, zengin özelliklere sahip profesyonel bir IDE. Ücretli bir ürün olmakla birlikte, öğrenciler için ücretsiz lisans seçenekleri bulunmaktadır.
HTML’in Geleceği ve Web Standartları
HTML sürekli gelişen bir teknolojidir ve web standartları düzenli olarak güncellenmektedir. HTML5’in tanıtılmasıyla birlikte, web geliştirme alanında önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. İşte HTML’in gelecekteki yönü ve web standartları hakkında bazı bilgiler:
HTML’in Evrimleşen Yapısı
Progressive Web Apps (PWA): HTML5 ve diğer modern web teknolojileri, mobil uygulamalara benzer deneyimler sunan web uygulamalarının geliştirilmesine olanak tanır.
Responsive Design: Farklı ekran boyutlarına ve cihazlara uyum sağlayan tasarım yaklaşımı giderek daha önemli hale gelmektedir.
Web Components: Yeniden kullanılabilir, özel HTML elementleri oluşturmaya olanak tanıyan bir teknoloji seti.
Semantic Web: İçeriğin anlamını daha iyi tanımlayan ve arama motorlarının içeriği daha iyi anlamasını sağlayan semantik etiketlerin kullanımı artmaktadır.
Web Standartları ve Organizasyonlar
HTML ve diğer web teknolojilerinin standartları, aşağıdaki organizasyonlar tarafından belirlenir ve yönetilir:
World Wide Web Consortium (W3C): Web standartlarını geliştiren ve yöneten uluslararası bir topluluk.
WHATWG (Web Hypertext Application Technology Working Group): HTML ve ilgili teknolojilerin geliştirilmesine odaklanan bir çalışma grubu.
IETF (Internet Engineering Task Force): İnternet protokollerini ve standartlarını geliştiren bir organizasyon.
Sık Sorulan Sorular (SSS) – HTML Hakkında
HTML, CSS ve JavaScript Arasındaki Farklar Nelerdir?
HTML içeriğin yapısını tanımlarken, CSS görünümünü kontrol eder ve JavaScript interaktiflik sağlar. Bu üç teknoloji birlikte çalışarak modern web sitelerinin temelini oluşturur.
HTML Öğrenmek Kolay mıdır?
Evet, HTML göreceli olarak öğrenmesi kolay bir dildir. Basit sözdizimi ve mantıksal yapısı sayesinde, temel HTML bilgisini birkaç gün içinde edinebilirsiniz. Ancak, ileri düzey HTML kullanımı ve diğer web teknolojileriyle entegrasyonu daha fazla zaman ve pratik gerektirir.
HTML ve CSS Kaç Ayda Öğrenilir?
Temel HTML ve CSS bilgisini 1-2 ay içinde edinebilirsiniz. Ancak, profesyonel düzeyde kullanmak için 3-6 ay düzenli pratik yapmanız önerilir. Öğrenme hızı kişisel yeteneklerinize, ayırdığınız zamana ve önceki programlama deneyiminize bağlı olarak değişebilir.
HTML Dosyasında Virüs Olur mu?
HTML dosyaları genellikle metin tabanlı dosyalardır ve doğrudan virüs içermezler. Ancak, HTML dosyaları kötü amaçlı script kodları içerebilir veya zararlı web sitelerine yönlendiren bağlantılar barındırabilir. Bu nedenle, güvenilir olmayan kaynaklardan indirilen HTML dosyalarını açarken dikkatli olunmalıdır.
HTML Dosyasını PDF’ye Çevirme Nasıl Yapılır?
HTML dosyasını PDF’ye çevirmek için çeşitli yöntemler bulunmaktadır:
- Tarayıcı Üzerinden: Modern tarayıcılarda, HTML sayfasını açıp “Yazdır” seçeneğini kullanarak PDF olarak kaydetme seçeneğini seçebilirsiniz.
- Online Dönüştürücüler: Çeşitli online HTML to PDF dönüştürücüleri kullanabilirsiniz.
- Yazılımlar: Adobe Acrobat, HTML to PDF dönüştürme özelliği sunan yazılımlar kullanabilirsiniz.
- Programlama Kütüphaneleri: Wkhtmltopdf, Puppeteer gibi kütüphaneler kullanarak programatik olarak dönüştürebilirsiniz.
HTML Görüntüleyici Ne Demek?
HTML görüntüleyici, HTML dosyalarını açmak ve görüntülemek için kullanılan bir programdır. Genellikle web tarayıcıları (Chrome, Firefox, Safari vb.) bu görevi üstlenir. Ancak, bazı özel HTML görüntüleyici uygulamaları, HTML dosyalarını daha özel amaçlar için görüntülemenize olanak tanır.
Sonuç
HTML, web dünyasının temel yapı taşıdır ve modern dijital iletişimin özünü oluşturur. İşaretleme dili olarak HTML, içeriğin yapısını ve anlamını tanımlayarak web sayfalarının iskeletini oluşturur. CSS ve JavaScript ile birleştiğinde, kullanıcı dostu, interaktif ve görsel açıdan etkileyici web deneyimleri yaratmak mümkün hale gelir.
HTML öğrenmek, web geliştirme yolculuğunun ilk adımıdır ve nispeten kolay bir başlangıçtır. Temel HTML bilgisini edindikten sonra, CSS ve JavaScript gibi tamamlayıcı teknolojilere geçiş yaparak web geliştirme becerilerinizi genişletebilirsiniz.
İster bir hobici, ister profesyonel bir web geliştiricisi olmak isteyin, HTML’in temellerini anlamak, dijital dünyada kendi izinizi bırakmanıza olanak tanıyacaktır. Teknoloji sürekli gelişirken, HTML de evrimleşmeye devam edecek ve web standartları yeni ihtiyaçlara ve teknolojilere uyum sağlayacaktır.
Web geliştirmenin heyecan verici dünyasına hoş geldiniz ve başarılar dileriz!
Yazar
Koray ÇamdalıKoray Çamdalı, 1997 yılında İskenderun'da doğmuş ve eğitim hayatını Gaziantep'te tamamlamıştır. Bilgisayar Mühendisliği lisansını 3.1 ortalamayla bitiren Koray, 2019'da kendi Dijital Pazarlama Ajansı'nı kurmuştur. SEO ve dijital pazarlama alanlarında uzmanlaşan Koray, Önemli İsviçre şirketleri için pazarlama çalışmaları yürütmektedir. Dijital dünyada yenilikçi projelerle sektörde fark yaratmayı hedeflemektedir.